Er zijn van die gesprekken waar we echt geen zin in hebben, of waarvan we eigenlijk niet verwachten dat het een succes kan worden. Het is bijvoorbeeld het eerste gesprek met deze student, cliënt of medewerker, maar we hebben al veel slechte verhalen over hem gehoord. Of onze eerdere gesprekken hebben niets opgeleverd. Of er is íets met deze gesprekspartner dat het slechtste in ons naar boven haalt. En ja, dit kan ook gebeuren in gesprek met onze eigen leidinggevende of collega… 😉 Wat zijn dan de Oplossingsgerichte tips? Wij hebben er 5!
1. Eerst even voor onszelf zorgen
2. Omdenken: als iets niet werkt, doe wat anders
3. Nog een keer voor onszelf zorgen, maar dan anders
4. De boel opwarmen
5. Tijd voor een roze bril, of eigenlijk roze microscoop
Ad 1. Eerst even voor onszelf zorgen
Alles wat we kunnen doen om stoom af te blazen mag! Even intern schelden (‘Wat is het toch een éikel!’), een rondje hardlopen, tien keer opdrukken of uitgebreid tegen een ander over de situatie klagen. Lekker doen, als het helpt.
En dan de stap maken naar heel lief zijn voor onszelf. Bijvoorbeeld: ‘Het valt ook niet mee om te werken met […] soort mensen’. Of : ‘Het is pittig om altijd geduld op te brengen als […] gebeurt’. Of: ‘Je kunt in dit werk niet kiezen met wie je moet werken en dat vraagt soms veel, hè…’
Zó. Dat lucht op. Haalt de druk een beetje van de ketel.
Bovendien meteen een oefening in ‘rake erkenning geven’. We zoeken een formulering die ons ontspanning oplevert, die past bij de situatie en bij onszelf.
Ad 2. Omdenken: als iets niet werkt, doe wat anders
Dat is een Oplossingsgerichte vertrekpunt: als iets niet werkt, doe wat anders. Dus als we eerder in deze gesprekssituatie hebben gezeten, en wat we deden werkte niet, kunnen we ons voornemen het anders aan willen pakken.
Als we de Solvitas Mandaatmeter kennen: kunnen we misschien op een ander mandaat insteken? Waren we aan het beïnvloeden en kunnen we ervoor kiezen het nu bij verkennen te houden? Of willen we dit keer de adviezen voor onszelf houden en het bij coachen houden? Of zit het ons gewoon te hoog en gaan we bijvoorbeeld niet doen alsof we (Oplossingsgericht) willen coachen?
Kortom, zijn er mogelijkheden om andere vragen te stellen dan anders?
Misschien kunnen we de ander verrassen met een andere insteek, en daarmee ook een heel ander resultaat bereiken. Een onverwacht succes… zou dat niet leuk zijn?!
Ad 3. Nog een keer voor onszelf zorgen, maar dan anders
En dan richten we opnieuw even de blik op onszelf, maar nu meer op wat voor onszelf ‘de gewenste situatie’ is.
We kunnen onszelf een paar Oplossingsgerichte vragen stellen:
- Stel dat het gesprek is afgerond en ik heb er een goed gevoel over, wat is er dan gebeurd?
- Waar hoop ik op voor dit gesprek?
- Stel ik ben de beste versie van mezelf, hoe ziet dat er dan straks uit tijdens het gesprek?
- Wat levert dat op?
Zo krijgen we een beter beeld van wat we willen bereiken, en vergroten we daarmee de kans op succes. En zelfs al loopt het in de praktijk straks allemaal niet zoals we hopen, als we in ieder geval tevreden zijn over onze eigen aanpak, geeft dat een goed gevoel.
Ad 4. De boel opwarmen
Soms doen wij in trainingen wel eens de oefening ‘Marktplaats’. Dan vragen we deelnemers om een advertentie over hun lastige student, cliënt, medewerker etc. op Marktplaats te zetten. En opeens halen zij dan van alles uit de kast om hem aan te prijzen. ‘Doet niets’ wordt ‘prettig ontspannen houding’, ‘agressief’ wordt ‘komt voor zichzelf op’, ‘klaagt veel’ wordt ‘kan goed benoemen waar verandering plaats moet vinden’ etc. Het is altijd heel grappig, én ook geweldig hoe inventief we dan worden!
Dit is natuurlijk een beetje als geintje bedoeld, maar…. het is heel slim als we even uit onze ergernis stappen en de tijd nemen, voordat we in gesprek gaan, om ‘de boel op te warmen’:
- Wat waardeer ik in mijn gesprekspartner?
- Waar is hij goed in?
- Wat zie ik hem soms doen waar ik blij of tevreden over ben?
- Wat is er lastig in zijn situatie of rol?
- Wat zouden (in ieder geval voor hem) de goede redenen kunnen zijn voor zijn gedrag?
- Op welke momenten gaan onze gesprekken (ietsje) beter?
- Wat speelt er in zijn (privé) leven wat moeilijk is? Of wat heeft hij allemaal meegemaakt?
- Waar heb ik begrip voor ten aanzien van zijn gedrag?
Als we eerst even goed voor onszelf gezorgd hebben, kunnen we het vaak beter opbrengen om onszelf dit soort vragen te stellen.
En als we dat doen, leveren de antwoorden ons een ontzettend goede basis op, om het gesprek succesvol te gaan voeren.
Dat is niet alleen omdat we zelf dan waarschijnlijk een warmere houding kunnen opbrengen naar onze gesprekspartner. Maar ook omdat we de positieve dingen die we bedacht hebben over onze gesprekspartner eventueel kunnen inzetten in het gesprek. Beide aspecten zorgen voor een verbetering van de samenwerkingsrelatie.
Dus: warm vooraf de boel op!
Ad 5. Tijd voor een roze bril, of eigenlijk roze microscoop
Als we het leven ‘door een roze bril’ bekijken, betekent dat dat we alleen maar de positieve dingen zien. Een Oplossingsgerichte tip is, om er nu een roze microscoop bij te pakken. Dat betekent dat we oog gaan hebben voor hele kleine dingen die goed gaan.
Dat kan allereerst tijdens het gesprek (‘Hee… hij zit wat rechter op en is meer alert’, of: ‘Ah wat fijn, hij geeft een helder antwoord op deze vraag’, of: ‘Dat was best lastig mijn advies in te houden maar ik deed het wel!’). We proberen zoveel mogelijk op te merken wat goed gaat.
Als we iemand na ons gesprek nog verder meemaken, bijvoorbeeld als student in de klas of een collega met wie we werken, stellen we ons vizier ook in op het opmerken van alles – hoe klein ook – wat positief is. Wat kunnen we opmerken aan zijn gedrag, én ons eigen gedrag, waar we tevreden over zijn? Wat we goed vinden?
Een Oplossingsgerichte uitspraak is: ‘Geef de bloemen water, niet het onkruid’. Een soort variant op ‘alles wat je aandacht geeft, groeit’. We geven aandacht aan wat goed gaat, zodat dát gaat groeien.
En ja, dat is moeilijk! Want als we niet uitkijken heeft onze ergernis ons in de greep, en zien we alleen alles wat ons daarin ‘gelijk’ geeft. Dat is de focus van onze hersenen, die ons willen beschermen voor alles wat er mis kan gaan, en daarom problemen onder het vergrootglas leggen.
Om in plaats daarvan te kijken door een roze microscoop… dat vraagt best wat van ons. Maar áls we het doen, levert het heel veel op.
Succes!
p.s In november 2024 starten twee toffe open trainingen! De training ‘Oplossingsgericht coachen‘ (1 hele dag en 3 dagdelen) en de training ‘Effectief adviseren en beïnvloeden‘ (3 hele dagen en 2 dagdelen). Eerst even oriënteren? Volg dan één van onze gratis online kennismakingsworkshops! Kijk hier voor meer informatie en aanmelden
