‘Ik twijfel heel erg of ik met dit project / deze studie / deze functie / deze relatie door moet gaan of beter kan stoppen’. Je gesprekspartner zit met een dilemma. Wellicht komt er, ook vanuit je rol en expertise, direct een advies in je op. Maar als we dit hardop uitspreken, zal de ander vaak automatisch in de andere kant van het dilemma schieten. Het is immers niet voor niets een dilemma 😉 .
Hoe kun je Oplossingsgericht coachen bij een dilemma èn eventueel je professionele mening inbrengen?
1. Korte erkenning
“Goh hee… lastig…”
“Hmmm… lastige situatie zeg…”
“ Pittig hoor…”
Maak het niet te groot. Lekker kort en klein is vaak genoeg. Het gaat erom dat jij erkenning geeft over dat in een dilemma zitten lastig is. Die kunnen we ruimhartig geven toch? Want velen van ons zitten wel eens in die situatie.
(Enne… de gedachte dat we vinden dat de ander blind is en gewoon X zou moeten doen 😉 …. Graag parkeren!)
Wacht dan of de ander meer wil zeggen.
2. Nut en mandaat bij coachen bij een dilemma
Ga niet zomaar coachen als de ander een dilemma noemt. Als de ander een dilemma noemt, wil dat nog niet zeggen dat hij wil dat jij daarbij helpt. Het kan ook zijn dat de ander alleen wil dat jij ervan weet. Of alleen even wil klagen.
Soms krijg je hierover vanzelf meer duidelijkheid door wat de ander zegt na de erkenning.
En wat ook kan is coachmandaat vragen en/of vragen wat het gesprek voor de ander nuttig zou maken:
“Klinkt echt lastig… vind je het prettig als ik even met je meedenk?”
“Hmmm…Even een check… Is dit ook wat je wil bespreken vandaag, of is er iets anders dat dit gesprek zinvol voor je zou maken?”
Soms krijg je hierover vanzelf meer duidelijkheid door wat de ander zegt na de erkenning.
3. Nogmaals …nut
Stel dat de ander zegt dat hij graag verder met je wil praten over zijn dilemma, dan kun je de nuttigheidsvraag nogmaals stellen.
“Okee, je wil dus graag de situatie / je twijfel / je keuze verder bespreken. Wat zou dit gesprek nuttig voor jou maken?”
“Stel, dit gesprek is zinvol voor je; aan het einde stel je vast dat het een goed idee was over je situatie verder te praten. Wat hebben we dan gedaan?
“Wat zou je graag willen dat ons gesprek hierover oplevert?”
Het kan heel goed dat de ander zegt ‘Geen idee!’. Dat is ook okee. Maar het kan zomaar zijn dat de ander zegt ‘Ik wil even met je doordenken wat de gevolgen zijn van optie B / beide keuzes / als ik nog langer wacht met mijn keuze” . Of “Ik weet gewoon niet goed wat ervoor nodig is als ik optie A ga doen”. “ Of “Ik wil volgende week maandag hierover praten met X en vandaag daar het voorwerk voor doen” .
Kortom: vraag ernaar, want het kan zomaar zijn dat de ander een goed idee heeft over de verdere bespreking van het dilemma. En dan kun je daar samen mee aan de slag.
Vaak wordt overigens gezegd ‘Dat ik een keuze heb gemaakt’. Je kunt dan zeggen “Okee, dus je wil graag een keuze maken… hoe zou dit gesprek hierbij helpend kunnen zijn?”
4. Welke coachwegen kun je inslaan?
Beide opties verkennen is een vrij bekende route. Oplossingsgericht doe je dat vooral met vragen over wat de ander wil dat dit oplevert, met veel details. Maar er zijn ook andere Oplossingsgerichte routes.
En coach je langer iemand die in hetzelfde dilemma blijft ‘hangen’, dan kan een andere aanvliegroute verfrissend werken!
Hierbij een aantal suggesties:
a. Eerdere beslissingen
“Je hebt vaker lastige beslissingen genomen. Wanneer is het gelukt? Wat werkte er toen voor je?”
b. Opbrengst van daadwerkelijk een beslissing nemen
Voor mensen die al heeeel lang twijfelen en daar last van hebben kan het heerlijk zijn om eens goed over de volgende vraag na te denken:
“Stel dat je een keuze maakt, welk verschil zou dat dan voor je maken? Wat kun je dan doen?”
c. Opbrengst van nog geen beslissing nemen.
Mensen zijn vaak boos op zichzelf dat ze blijven hangen in een dilemma. Maar zij hebben daar goede redenen voor en je kunt erkenning geven door daarnaar te vragen. Een hele goede ook, als je zelf wellicht stiekem wat irritatie voelt dat de ander nog geen beslissing heeft genomen 😉
“Je hebt ongetwijfeld hele goede redenen om nog geen beslissing te nemen. Wat zijn deze redenen? Wat heeft het je opgeleverd om tot nu toe geen beslissing hierin te nemen?”
d. Een jaar later
“ Stel, we zitten hier over een jaar bij elkaar. En je vertelt dat je toch zo blij bent met de keuze die je hebt gemaakt. Wat vertel je me dan over hoe de keuze voor je heeft uitgepakt? Wat heeft deze opgeleverd?”
e. Wanneer
“ Wanneer wil je hierin een beslissing hebben genomen?”
“ Hoe weet je dat het het juiste moment is om de beslissing te nemen? Waaraan zou je dat merken?”
f. Optimisme voor het maken van een goede keuze
“Op een schaal van 0 tot 10 waarbij 10 is dat je zeker weet dat je een goede keuze zult maken in dit dilemma en nul nog helemaal niet, waar sta je dan nu?
Wat zit er al in dit cijfer? Wat stemt je al optimistisch dat je een goede keuze kunt maken?”
g. Dichtbij een beslissing
“Op een schaal van nul tot tien, en 10 is dat je de beslissing neemt, hoe ver ben je dan met het nemen van de beslissing? Op welk cijfer sta je nu?
Wat zit daar al in? Wat heb je al bij elkaar verzameld om dichter bij de beslissing te komen?”
h Wat weet je al over dit dilemma?
“Je bent hier al een tijd mee bezig. Ongetwijfeld heb je al veel informatie verzameld over de opties en over hoe je de beslissing wilt nemen. Wat weet je hier al van? Wat nog meer?
Hoe is dit bruikbaar voor hoe je verder wilt?”
Leuk he… al die richtingen waarin je kunt denken.
Of heb je nu het dilemma welke aanpak je moet kiezen?! 😉
Maar even serieus…. Heb je zelf een dilemma, dan kun je deze coachvragen ook op jezelf uitproberen! (lees evt. hier meer over zelfcoaching)
5. Voorzichtig: toetsen nut
Stel dat de ander geen idee had hoe de bespreking van het dilemma nuttig zou kunnen zijn of wat dit precies op moet leveren, wees dan voorzichtig. Je kunt een weg inslaan met coachen, maar check wel tussendoor of het nuttig is! (sowieso altijd een goed idee overigens)
“Is dit nuttig?” ,“Wat is precies nuttig?”, “ Wat is nuttig om op verder te gaan?”
(samenvatting) + “Wat zou het vervolg van ons gesprek nuttig maken voor je?”
“Zijn we op de goede weg nu we optie x bespreken? Of is er wellicht een andere richting die je in zou willen slaan?”
6. Je eigen mening
Onze ervaring is dat het meestal niet meer nodig is je eigen mening in te brengen als je de ander Oplossingsgericht gaat coachen. Meestal bespreekt de ander namelijk vanzelf de zorg die onder jouw mening zit.
Maar voel je een zorg die maar niet aan de orde lijkt te komen, dan kun je deze voorzichtig toetsen.
“Nu we dit zo bespreken… mijn zorg is […], deel jij die zorg?”
Hou het kort! Net genoeg voor de ander om jouw zorg te herkennen (maar niet in de verdediging te hoeven schieten).
Sluit dan goed aan bij wat de ander zegt, of het nu ja of nee is. Vraag nieuwsgierig door op details (en parkeer je eigen oordeel als dat in de weg zit). Zoals volgens mij Steve de Shazer wel eens zei: “Voel je een sterke mening? Neem snel een aspirientje en wacht tot het over gaat!” 😊
Hij had het wel echt over het coachen. Als professional zijn we vaak niet alleen coach, maar hebben we ook een inhoudelijke rol en hoeven we onze mening niet te vergeten. Maar het is meestal niet effectief om te gaan confronteren of overtuigen (bovendien kunnen we dat vaak al, en verkennen we nu het Oplossingsgerichte alternatief). We leggen zo neutraal mogelijk onze zorg voor, en werken dan gewoon verder met wat er komt.
Succes!
Delen wordt gewaardeerd.
Zo help je anderen met informatie en worden wij beter gevonden. Bedankt alvast!
