We moeten zoveel mogelijk studenten binnen houden zodat onze school gevuld blijft en we goed bekend staan. We moeten de begeleiding kortdurend houden zodat we wachtlijsten terugdringen. We moeten mensen vragen om meer uren werken want meer collega’s krijgen we niet.
Als coach in een organisatie krijgen we nog wel eens een doelstelling mee waarvan we ons afvragen… hoe rijmt dat met de Oplossingsgerichte insteek? Want wat als de student, cliënt of collega eigenlijk op een andere koers zit? Hierbij een overdenking en wat praktische tips.
In organisaties waarin de keuze is gemaakt voor Oplossingsgericht coachen, wordt dat vaak gedaan omdat het een benadering is die zelfredzaamheid en de eigen motivatie stimuleert.
Het levert voor de coach een soort kortsluiting in het hoofd op als er vervolgens gezegd wordt: ja, we willen anderen helpen om zelfredzaam te zijn en hun doelen te vervullen, behalve als het in een richting gaat die ons als organisatie niet uitkomt. De studenten, cliënten of collega’s moeten wel doen wat goed is voor onze organisatie, en jij moet ze daarom nu gaan ‘overhalen’ om […] te doen.
Organisatiedoelen
Nu is het zo dat we binnen Solvitas vooral deelnemers hebben die geen ‘losstaand coach’ zijn, maar eigenlijk altijd vanuit hun organisatie een doelstelling in hun achterzak hebben. Het is de bedoeling om studenten door de studie heen te helpen, cliënten te helpen hun leven beter op orde te brengen of collega’s te laten slagen in hun werkzaamheden.
Meestal kunnen we prima met Oplossingsgericht coachen uit de voeten om hiermee aan de slag te gaan, omdat de student zelf ook wil slagen, cliënten de kwaliteit van hun leven willen verbeteren en collega’s hun werk goed willen doen. En juist met Oplossingsgericht coachen weten we dit goed aan te boren.
Hebben we als begeleider het idee dat de ander niet helemaal op de juiste weg zit, dan kunnen we naast coachen ook Oplossingsgericht Adviseren, of Oplossingsgericht Beïnvloeden of Sturen (zie bijvoorbeeld dit blog) om ‘een zetje in de juiste richting’ te geven.
Maar in de situaties waar het in dit blog om gaat is er wat anders aan de hand. De organisatiedoelstelling die we als coach of begeleider meekrijgen, gaat niet over een beter leven voor onze gesprekspartner, maar over een betere situatie voor de organisatie waar we voor werken.
Laten we niet wegpoetsen dat dat doel ook legitiem is. Een school, welzijnsorganisatie of bedrijf moet ook zijn financiën rond krijgen.
Het probleem voor ons als coach ontstaat als we voor ons gevoel niet meer mogen gaan voor wat goed is voor de student, cliënt of collega, maar dat we daar juist tegenin moeten gaan omdat onze organisatie dat van ons vraagt. Terwijl óók nog van ons gevraagd wordt dat we Oplossingsgericht coachen (en in principe dus centraal zetten wat onze gesprekspartner zelf wil).
In dat geval hebben we 3 opties, en bij twee daarvan hebben we wat praktische gesprekstips.
1. De opdracht van onze leidinggevende negeren
We coachen net als altijd, en doen eigenlijk niets met de opdracht ‘mensen over te halen’.
Oplossingsgericht coachen is de beste bijdrage die we kunnen leveren voor onze studenten, cliënten of collega’s. Uiteindelijk is onze organisatie het best gediend door dát te doen.
(Je weet zelf het beste of deze invalshoek een optie is in jouw situatie)
2. Het gesprek aangaan met onze leidinggevende over de opdracht
Op het moment dat de opdracht gegeven wordt kunnen we Oplossingsgericht doorvragen.
We kunnen denken aan de tips voor ‘reageren op een slecht idee’ (Lees eventueel meer hierover in dit blog). Dit betekent: Oordeel UIT, nieuwsgierigheid AAN, en vragen stellen. Bijvoorbeeld:
- Oh… vertel er eens wat meer over?
- Hoe ziet dat er precies uit?
- Hoe verwacht je dat ik dit vormgeef?
- Wat zou het effect daarvan zijn?
- Welk verschil zou dat maken?
- Wat hoop je dat dit oplevert?
- Waaraan zouden we merken dat dit goed uitpakt?
- Wat is het minimale dat je daarmee zou willen bereiken?
In reactie op de opdracht kunnen we ook (vervolgens) hulp vragen of een zorg bespreken.
Dit zijn twee vormen van Oplossingsgericht beïnvloeden.
Voorbeeld ‘hulp vragen’:
Graag wil ik bijdragen aan […] voor onze organisatie. Ik worstel wel een beetje hoe we hier in sommige gevallen mee om kunnen gaan. Zou je even met me mee willen denken?
Wat betekent dat voor gevallen waarin de student wil stoppen / de cliënt meer begeleiding nodig heeft / een collega niet meer kan werken zonder in de problemen te komen? Hoe zouden we daar dan het beste mee om kunnen gaan?
Voorbeeld ‘zorg bespreken’:
Ik snap dat we graag […] willen bereiken en dat dat belangrijk is voor de organisatie. Ik vind dat ook belangrijk. Mijn zorg is dat […]. Deel jij die zorg?
NB : de zorg kan dan bijvoorbeeld zijn ‘dat we leerlingen binnen boord proberen te houden die waarschijnlijk bij een andere studie beter tot hun recht komen’ of ‘dat we de cliënt net niet genoeg helpen om alleen verder te kunnen en deze snel weer terugkomt’.
3. De opdracht van onze leidinggevende zo goed mogelijk integreren in het Oplossingsgericht begeleiden
Hierbij een aantal praktische suggesties:
- Verkennen, inbrengen boodschap van organisatie: De school wil heel graag dat je blijft en je opleiding afrondt. Hoe zit jij er nu in? / Vanuit mijn organisatie is er de wens de begeleiding voor jou na dit gesprek af te ronden. Wat vind jij daarvan?
- Verkennen, inbrengen van de taak vanuit de organisatie: Mijn taak is ook om te kijken hoe we je binnen boord kunnen houden op de opleiding / hoe we de begeleiding snel weer kunnen stoppen en je zelf verder kunt / meer uren te werken. Wat vind jij daarvan? / Wat is daar in jouw ogen voor nodig?
Wat heb jij nodig om de opleiding verder goed af te ronden / verder te kunnen zonder begeleiding?
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat jij de eindstreep haalt / […] voldoende op orde hebt? - Verkennen, vertrouwen: Graag zou ik wat meer willen weten van hoe je op dit moment in de opleiding staat / de begeleiding ervaart. Vind je dat goed?
Stel je een schaal van nul tot tien voor, waarbij de 10 is: het gaat goed, ik heb alle vertrouwen dat ik de opleiding ga afronden / ik alleen verder kan. En nul is dat je geen enkel vertrouwen hierin hebt. Waar sta je dan nu?
Wat zit er in die [cijfer]? Wat nog meer?
Wat zou het 1 stapje hoger op de schaal maken? Wat is er dan anders? - Verkennen, inzicht over begeleiding: Zou je me willen vertellen hoe we er voorstaan om jou te begeleiden? Wat werkt hierin en wat niet?
- Coaching bij een dilemma: Ik begrijp dat je het lastig vindt om te beslissen of je door wil met de opleiding of niet / nog meer begeleiding nodig hebt of niet. Stel dat je een keuze hebt gemaakt en je een jaar verder bent en de keuze die je hebt gemaakt was goed, hoe zit je er dan bij? Wat is er dan anders?
(lees meer over dilemma coaching in dit blog) - Beïnvloeden: Mijn zorg is dat je [afhaakt / zonder begeleiding het lastig krijgt / als je meer gaat werken in de problemen komt]. Wat denk jij hiervan? / Herken je die zorg?
Veel succes!
