
Soms zijn er coachgesprekken met studenten, cliënten of medewerkers waar we tegenop zien. Vaak zijn dat gesprekken waarin een gespreksscenario zich herhaalt en/of steeds maar niet in een positieve richting lijkt te gaan. Een soort herhaling van zetten. Het kan zijn dat het gaat om een student die maar blijft hangen in te weinig motivatie. Of je hebt een gesprek met een collega of medewerker die steeds iets onmogelijks wil. Wat dan?
Ik hoorde in een training het voorbeeld van een cliënt die maar blijft zeggen ‘Ik wil dat jij een huis voor me regelt’, wat helaas helemaal niet kan. En de cliënt onderneemt ondertussen zelf geen actie – in dit geval voor de begeleider extra lastig omdat de cliënt de (financiële) mogelijkheden wel heeft – om de door haar ongewenste huidige situatie te veranderen. Het gesprek met de cliënt herhaalt zich en je zit vast… Deze situatie nemen we in dit blog even als voorbeeld.
Nu kun je heel praktisch werken met ‘De checklist voor de Oplossingsgerichte coachvraag’. Hierin noemen we 3 elementen: WIL, WERKT en ERKENNING. Pak een papiertje en ga in gedachten deze 3 elementen af.
Wat weet ik over wat de cliënt WIL?
De cliënt wil een huis èn wil dat ik dat regel. Ik kan wellicht niets met dat tweede, maar het eerste element wel: zij wil een huis.
‘Stel dat ik (wel) een huis voor u zou kunnen regelen, hoe zou dat dan voor u zijn? Welk verschil zou dat maken? Hoe is dit belangrijk voor u?’ etc.
En dan dus doorvragen op details. Help haar het plaatje van haar gewenste doel helderder te maken. Zo helder, dat het haar kan helpen zelf in beweging te komen om dit te bereiken.
In algemene zin geldt; je hoeft je gesprekspartner niet tegen te spreken. Je kunt de wens voor die werkelijkheid accepteren en in mee gaan.
Dan over een ander aspect van WIL, namelijk NUT.
Dit sluit aan bij wat Irene in haar column zegt over het kennen van de coachvraag van je gesprekspartner.
In het voorbeeld van hierboven weet ik namelijk verder nog dat ze ook tóch steeds weer met mij in gesprek wil:
‘U gaf aan dat u weer graag met mij in gesprek wilde. Wat hoopt u dat dit gesprek oplevert?’
of
‘Gegeven dat ik geen ander huis voor u kan regelen… hoe wilt u dat dit gesprek u kan helpen?’
of
‘Wat hoopt u dat dit gesprek anders oplevert dan vorige keer?’
(herhaalt ze haar verzoek dat je een huis moet regelen, zie dan de p.s. helemaal onderaan dit blog)
Wat weet ik over wat er al WERKT?
Het kan zijn dat ik me bedenk dat ik eigenlijk nog weinig weet over wat er voor haar al werkt. In dat geval kan ik daar alsnog vragen over stellen.
Bijvoorbeeld: ‘Hoe heeft het tot nu toe voor u gewerkt om een goede woonsituatie te vinden?’
Ik weet in ieder geval al wel dat ze al een leven lang ergens woont, ik weet ook dat ze nu ergens woont en ik weet dat ze al een paar keer met mij in gesprek is gegaan over haar woonsituatie.
Over al deze dingen kan ik vragen stellen:
- ‘Wat helpt u om het vol te houden in de situatie waarin u nu zit?’
- ‘Hoe houdt u dit al zo’n tijd vol?’
- ‘U heeft nu een woonsituatie die niet naar uw zin is. Wat in deze woonsituatie is wèl (een beetje) werkbaar voor u? Welke aspecten vindt u wel redelijk oké?’
- ‘Toen u eerder zelf een huis had, wat vond u daarin dan vooral prettig?’
- ‘We hebben nu 3 keer met elkaar gesproken. Hoe helpen onze gesprekken over uw woonsituatie u?’ (en dan eventueel ‘Wat zou ons gesprek hierover met u wèl nuttig maken’)
ERKENNING
Hoe kan ik even loslaten wat ik er inhoudelijk van vindt en van mens tot mens erkenning geven?
Insoo Kim Berg zei ‘Walk a mile in their shoes’…
- ‘Ik vind het echt heel naar voor u dat ik geen huis voor u kan regelen. Ik kan merken dat dit heel belangrijk voor u is…’
- ‘Wat ontzettend vervelend dat u (al zo lang) in een situatie zit die voor u niet werkt’
- ‘Hoe houdt u het vol om te blijven waar u nu bent?’ (coping vragen vallen onder ‘WERKT’ én onder ‘ERKENNING’)
- ‘Ik kan me voorstellen dat u zo gehoopt had dat ik zou kunnen helpen. Wat naar dat dat helaas niet mogelijk is he…’
Zeer waarschijnlijk is het van belang om eerst erkenning te geven! Pas dan is er vaak ruimte voor andere dingen zoals wat de ander WIL en wat er al WERKT.
Geeft dit wat ideeën?
Tot slot… Misschien is dit een situatie waarin het ook heel goed werkt om veel over haar verdere leven te vragen, en even af te gaan van de discussie over haar woonsituatie. Een Oplossingsgerichte uitspraak is : Leer eerst je cliënt kennen, en dan pas zijn probleem
Succes!
p.s. Je kunt ook proberen de ander in beweging te krijgen door Oplossingsgericht te beïnvloeden. Zie daarover dit blog dat wij vorige keer schreven, en dit blog wat langer geleden. Eén van de varianten van Oplossingsgericht beïnvloeden is ‘Gegeven dat […] niet mogelijk is, ….’