Oh pfff, denk je… Hij zit weer te klagen. En ja hoor, het ligt ook allemaal aan anderen. Dit gáát maar door en we hebben al zo weinig tijd voor dit gesprek! Je kunt zo van die momenten hebben dat de ander naar jouw zin te weinig actie toont en teveel de rol van slachtoffer aanneemt. Hoe ga je daar effectief mee om?
Oplossingsgericht gezien zijn er 2 invalshoeken:
1. Jezelf helpen
2. De ander helpen
1. Jezelf helpen
Dat de ander klaagt kost ons vaak energie. Daar zijn meerdere redenen voor, bijvoorbeeld:
- Het gaat over dingen die niet goed gaan, en deze negatieve inhoud vinden we onprettig
- We zijn het niet met de klachten eens
- We herkennen de wens dat de situatie anders en beter zou moeten, maar achten dit niet reëel (maar onze oorspronkelijke irritatie of verdriet hierover wordt door dit gesprek opgeroepen) .
- Het klagen staat in de weg van praten over de oplossing van het probleem
Klagen komt best veel voor en we weten óók dat we het allemaal wel eens doen.
We kunnen onszelf wèl helpen het klagen van een ander als minder zwaar te ervaren. We kunnen hiervoor op zoek naar een ‘helpende gedachte’.
Hierbij een paar Oplossingsgerichte suggesties:
a. ‘Walk a mile in their shoes’, zei Insoo Kim Berg. Laat de gedachte los dat als jij in die positie zou zitten, dat jij niet zou klagen.
b. Achter iedere klacht schuilt een constructieve gedachte en begrijpelijke wens. Kan ik die bedenken?
Bijvoorbeeld:
‘Wat een belachelijke eis / belachelijk besluit… hoe kunnen ze nou van mij verwachten dat ik me daaraan ga houden?!’
Constructieve gedachte en mogelijke wens: ‘Ik neem mijn studie/gezinssituatie/werk serieus en ik wil graag dat er goede besluiten worden genomen waar ik me helemaal achter kan scharen’
c. In de Oplossingsgerichte methode zeg je liever niet ‘hij klaagt’ maar ‘we hebben een klaagtypische – of nog beter ‘zoekende’ – relatie. Met nadruk op relatie. Dit betekent dat ik niet een persoon voor me heb die altijd klaagt, maar dat wij op dit moment in het gesprek samen in die relatie zitten. Omdat het een relatie is betekent dit dat ik – door mijn gedrag – daar ook verandering in kan brengen. Zie de tips hieronder.
De term zoekende relatie verwijst er naar dat de ander nog geen doel weet. Hij is nog ‘zoekend’. De ander weet nog niet hoe het beter kan. En dat hebben we allemaal wel eens, toch?
2. De ander helpen
Belangrijk is dat je jezelf zó goed hebt geholpen, dat je je reflex om de ander direct uit het klagen te slepen (of schoppen 😉) hebt getemperd en losgelaten.
Heb je dit nog onvoldoende gedaan, dan is dat voelbaar voor de ander. En die laat zich er waarschijnlijk niet uitduwen, maar zal nóg meer ‘erin gaan hangen’ om jou te overtuigen van hoe rottig het allemaal is.
Is het je wel gelukt voor jezelf te zorgen, en heb je er vrede mee dat er in dit gesprek klagen is? Dan kun je met Oplossingsgerichte technieken aan de slag.
a. Geef erkenning die ‘raak’ is.
‘Dat lijkt me lastig…’
‘Ik kan me voorstellen dat je daarvan baalt’
‘Dat is naar voor je, zeg’
Rake erkenning is gemeend. Voorkom ook halfslachtigheid (‘Wat naar dat jij je hierdoor niet goed behandeld voelt’) en coacherigheid (‘Ik hoor wat je zegt….’).
En er komt NOOIT een ‘maar’ achteraan (‘Heel vervelend dat dit gebeurd is, maar je moet toch verder dus […] ’).
Maak er een sport van zo ‘raak’ mogelijk te zijn.
Of oefen je menselijkheid door even van mens tot mens stil te staan bij wat de ander meemaakt en daar ruimte voor te bieden.
Zolang jij niet ‘raak’ bent zal de klaagtypische/zoekende relatie niet ophouden.
Ben je 1 of meerdere keren ‘raak’ dan worden je kansen beter dat de relatie verandert.
b. Pas als de erkenning ‘raak’ is kun je eventueel doorschakelen.
Bijvoorbeeld:
- ‘Gegeven deze situatie… wat zou ons gesprek nu zinvol voor je maken?’
- ‘En nu dit allemaal zo lastig is… hoe zou dit gesprek je een beetje kunnen helpen?’
- ‘Gegeven deze lastige situatie, wat zou je nu willen? / wat wil je bereiken t.a.v. […]?’
- ‘Gegeven dat dit allemaal speelt, hoe is het je gelukt om toch nog […] voor elkaar te krijgen?’
- ‘Stel dat X hier anders mee om zou gaan… welk verschil zou dat voor jou maken?’
Ben je te snel met doorschakelen, dan zul je zien dat de klaagtypische relatie aanhoudt. Dat betekent dat je terug moet naar het zoeken van ‘rake’ erkenning.
Ook goed om in gedachten te houden…. Soms kunnen we de ander het beste helpen door alleen erkenning te geven – soms zelfs door alleen aandachtig stil te zijn – en te luisteren.
Doorschakelen is dus zeker géén must!
Succes!
p.s. Wil de ander dat jíj het gaat oplossen? Lees deze column en deze tip.
