Je hebt een slimme student die steeds weer te laat begint te leren. Of die altijd ruzie krijgt in zijn werkgroepjes. Of je bent leidinggevende en hebt een werknemer die fantastisch is in zijn eigen werk, maar onhandig is naar collega’s. Of je begeleidt een cliënt die steeds onverstandige financiële keuzes maakt. Allemaal voorbeelden waarin we wel eens verzuchten ‘dat het hoog tijd is dat hij inzicht krijgt in zijn gedrag / in de situatie / hoe onhandig hij bezig is‘. Oplossingsgericht werken kan ons er in dit soort gevallen voor behoeden om zèlf onhandig gedrag te vertonen ????
Het risico in dit soort situaties is dat we in ons ‘coachgesprek’ ervoor gaan zorgen dat de ander dat inzicht ook echt krijgt! We hebben geleerd dat we met coachen vragen moeten stellen dus dat doen we dan ook netjes. Eerst misschien met vragen als ‘Denk je dat de ander dat ook zo ervaart?’ (de ‘hang yourself’ strategie).
Of we geven op een vragende manier onze mening ‘Ik denk dat het zo en zo zit, wat denk jij?’. En als we dan geen resultaat krijgen schuiven we zomaar op naar vragen als ‘Is het niet verstandig om …?’. Wat geen vraag is, maar een verkapt advies. En als we nog steeds geen resultaat krijgen gaan we de ander vertellen wat hij moet doen ‘Nou als ik jou was ….’ Of ‘Het lijkt mij verstandig als je …. ‘.
Zo zijn we – met een aantal niet Oplossingsgerichte vragen – van coachen in een paar stappen bij het instrueren van de ander terecht gekomen.
Oeps….
Eh…. Waarom eigenlijk oeps?
Hoe harder jij duwt, hoe meer de ander achterover leunt.
Of de ander zegt ‘Ja maar….’
Of ja zegt (‘Je bent een gewèldige coach, wat een inzicht heb je me geboden!’) maar er niets mee doet in de praktijk…
Hoe komt dat?
We zijn allemaal heeeeel erg gesteld op onze autonomie. We willen zelf onze eigen keuzes maken. We houden er niet van als een ander voor ons bepaalt – of wil bepalen – wat we moeten doen.
Dus het kan zo maar zijn dat hoe meer de ander in een gesprek ons een kant in lijkt te duwen, hoe minder we daar voor voelen.
Plus: ieder mens is DE expert van zijn eigen situatie.
In Oplossingsgericht werken is een beroemde uitspraak ‘The map is not the territory’. De kaart van Mount Everest kan je wel laten zien hoe de route is, maar dan weet je niet hoe het voelt daar op die berg. En hoe zwaar het is om daar te klimmen.
De Google maps kaart van jouw wijk laat de straten zien, maar je kunt niet weten hoe het voelt er te lopen als het donker is. Of hoe het ruikt overdag. Of welke buurman je liever niet tegen komt.
Vaak als we vinden dat een ander iets moet, hebben we een globale ‘kaart’ in ons hoofd van de situatie van de ander. Op basis daarvan hebben we een mening. Maar dat heeft weinig te maken met de complete werkelijkheid – want die is oneindig veel complexer en gedetailleerder – waar de ander in leeft.
Kortom: de ander is DE expert van zijn of haar situatie.
In Oplossingsgericht coachen is het daarom zo dat als we coachen, we werken met het DOEL VAN DE ANDER, en de ander helpen zijn EIGEN OPLOSSINGEN te vinden.
Ik zeg hier nadrukkelijk ‘als we coachen’. Want er zijn zeker situaties waarin we werken met ons eigen doel. Als je geen coach bent, maar docent, sociaal werker, leidinggevende of expert heb je immers ook een ‘rol’ vanuit je organisatie waar je voor werkt. Je hebt dan een doel meegekregen; er worden bepaalde resultaten van je verwacht.
Dan zijn er 2 keuzes:
1. Ook met het oog op jouw doel is het verstandig in ieder geval (eerst) ‘de koninklijke weg’ te kiezen: je gaat coachen en sluit aan bij het doel van de ander. Je stelt daarvoor Oplossingsgerichte vragen (WIL, WERKT, ERKENNING) en parkeert je eigen mening en doel. Juist daardoor kun je goede resultaten bereiken.
2. Je wil toch iets doen met je eigen doel. Dan kun je Oplossingsgericht Beïnvloeden of Oplossingsgericht Sturen. Dit is een aparte training, maar hierbij 1 praktische tip.
Je kunt bijvoorbeeld een activerende vraag stellen:
‘Het gaat er dus om, om … te bereiken. Hoe kun je voor elkaar krijgen dat je dat bereikt? Welke ideeën heb jij hierover?’
En dan zorg je ervoor dat je details over dat HOE op tafel krijgt door goed Oplossingsgericht door te vragen. Hoe meer iemand vertelt over hoe hij iets aan gaat pakken, hoe duidelijker het plaatje wordt in zijn hoofd en hoe groter de kans op daadwerkelijke uitvoering.
Succes en fijne dag!
Leuk als je deze tip wil delen.
Zo help je anderen met informatie en wij worden beter gevonden. Bedankt 🙂
