Je bent projectleider en de moed is de projectgroep even in de schoenen gezakt. Of je begeleidt iemand en de afgelopen gesprekken liepen niet lekker. Of je hebt een evaluatiegesprek met een nieuwe medewerker of een leerling. Of het jaar is afgelopen en je wil eens terugkijken. Allemaal momenten waarop reflecteren ons kan helpen. Maar – wij van wc-eend adviseren wc-eend 😉 – ga dan wel Oplossingsgericht reflecteren!
Met reflecteren denken we even terug aan onze ervaringen om daar in ons handelen voor de toekomst van te profiteren. Leren dus. Maar herken je ook dat terugkijken in de praktijk soms eerder een soort ‘strafexpeditie’ is? ; )
We zijn er namelijk enorm goed in om vast te stellen wat er allemaal niet goed is gegaan of wat nog niet lukt. Voor we het weten zijn we oorzaken aan het achterhalen (of nog erger: wie heeft dit fout gedaan) en staan we vooral stil bij waarom het allemaal niet lukt. De kans bestaat dat we hierdoor de moed nog verder verliezen. En als we aan zelfreflectie doen, hoe vaak verliezen we dan niet onze mildheid en kijken we snoeihard naar onszelf?….
Het vereist wat discipline, maar gelukkig kan het ook anders!
We kunnen ook Oplossingsgericht reflecteren. En ik zeg het maar direct: dat is dus geen ‘alleen-maar-goed-nieuws show’ om ‘positief’ te zijn. Het is een bewuste keuze om bij het reflecteren je aandacht anders te richten en daar zinvolle informatie uit te halen. En wel op een menswaardige manier die ons ondersteunt in ons leerproces.
Hoe doe je dat dan?
1. Zoek naar wat wèl gelukt is:
- Wat is er dit jaar goed gegaan?
- Waar zijn we al tevreden over t.a.v. wat we in dit project hebben gedaan?
- Wat heb ik bereikt in de gesprekken die ik heb gevoerd?
- Wat waren de momenten dat het al (een beetje) lukte?
- Waaraan konden we merken dat dit een succes was?
2. Onderzoek op detailniveau hoe dat gelukt is:
- Hoe is dat gelukt?
- Wat deden we toen precies?
- Hoe kwam ik op dat goede idee?!! Van groot belang is het steeds verder doorvragen, en details van de situatie en het gedrag helder krijgen. Vragen we niet genoeg door, dan haal je wel de beleving van het succes binnen (‘Gelukkig, we kunnen toch wel wat!’) maar niet de informatie die ons helpt voor ons verdere handelen (‘Oh, dus dat deden we. Dat kunnen we straks ook doen als….’).
3. Neem ‘eigendom’ van het succes:
- Hoe heb jij dat gedaan?
- Hoe is ons dat gelukt?
4. Overdenk hoe dit verder bruikbaar is:
- Hoe is dit bruikbaar voor hoe we verder willen?
- Wat hiervan kunnen we opnieuw toepassen?
De Oplossingsgerichte methodiek geeft ons ook nog andere aanwijzingen mee over reflecteren:
1. Ieder mens is dé expert in zijn eigen situatie
Als we reflecteren is het daarom goed om ook hetgeen waarover we reflecteren (bijv. studieresultaten, omgaan met ziekte, resultaten van een project of de omgang met collega’s) zelf te bepalen.
Ben je begeleider of leidinggevende, vraag dan waarover je gesprekspartners het nuttig vinden om te reflecteren (natuurlijk kun je daar wel je eigen wens aan toevoegen).
2. Zijn we dienstverlenend bezig (coachen): de ervaring/reflectie van de klant is bepalend, niet die van onszelf.
Vraag dus naar wat je klant ervan vond!
3. We gaan uit van een positieve intentie en dat iemand een goede reden heeft voor zijn/haar gedrag
Dus kijk terug met mildheid. Dat geldt richting je intervisie-genoot, je medewerker, je leerling, maar ook naar jezelf : )
Maar kijken we dan nooit naar wat er niet lukt als we Oplossingsgericht Werken?
Tuurlijk wel, als dat nuttig is. Zo weten we dat ‘advanced learners’ baat hebben bij feedback over fouten, zodat zij hun vaardigheden kunnen aanscherpen.
Maar heb je net een nieuwe leerling of een nieuwe medewerker? Doe dit dan niet, en kies eerst een tijdje voor de Oplossingsgerichte reflectie en focus op wat wèl lukt. Bouw eerst een bodem van vertrouwen, want niemand kan leren of functioneren als dat er niet is!
Succes en fijne dag!
Delen wordt gewaardeerd.
Zo help je anderen met informatie en worden wij beter gevonden 🙂
