De Oplossingsgerichte methode biedt lekker praktische en concrete handvaten, waardoor je er direct mee kunt starten na je eerste training. Èn het heeft een diepgang die het mogelijk maakt om er jaren en jaren mee bezig te zijn maar nog steeds in te groeien. Daarom hierbij een uitnodiging om – wat je ervaring nu ook is – verder te groeien. Probeer een Oplossingsgerichte vraag uit die je nu nog niet gebruikt. Wie weet is dit nèt weer een tool die je helpt om bij een bepaald soort gesprek sneller tot resultaat te komen!
Vind je een Oplossingsgerichte vraag raar of krijg je ‘m je strot niet uit?
Je bent zeker niet de enige! 😉
Het kan zinvol zijn om even bij jezelf te checken waarom dat is. Veel voorkomende redenen:
1. “Oplossingsgerichte vragen zijn nieuw voor mij en het voelt raar!”
2. “Er is iets in de situatie waardoor deze vraag niet goed aanvoelt”
3. “Deze vraag is te dwingend”
Ik licht dit hieronder toe en geef wat vragenopties.
Ad 1. “Oplossingsgerichte vragen zijn nieuw voor mij en het voelt raar!”
Dat klopt! Het is een beetje als het leren van een nieuwe taal. De eerste zin die we uitspraken in het Engels en Frans voelde waarschijnlijk ook moeizaam en raar.
Oplossingsgericht leren coachen lijkt ook een beetje op leren autorijden. Het is slim om in het begin precies te doen wat je instructeur zegt. Dit helpt je om het goed eigen te maken en te profiteren van de ervaring van wat werkt en wat niet. Later, als je kilometers hebt gemaakt, kun je alsnog je eigen rijstijl ontwikkelen.
Zo ook met Oplossingsgericht coachen. Oplossingsgerichte vragen zijn heel precies geformuleerd. Onze tip is om niet te willen herformuleren in een poging om het je eigen te maken. Ga er liever gewoon mee aan de slag en accepteer dat dat soms wat raar zal aanvoelen.
En, het fijne is dat we niet meteen ons hele gesprek Oplossingsgericht hoeven te maken 😊 We kunnen gewoon starten met één vraag en vanuit daar verder bouwen.
De nuttigheidsvraag
Een goede vraag om mee te starten is de nuttigheidsvraag. Maar tegelijkertijd vinden veel deelnemers die juist raar of lastig om te stellen (lees ook dit en dit blog van Irene hier over).
Wat kan helpen is om de formulering te vinden die past bij de situatie. Hierbij een aantal suggesties:
- Wat zou dit gesprek zinvol voor jou maken?
- Wat zou dit gesprek voor jou de moeite waard maken?
- Waar hoop je op voor dit gesprek?
- We hebben .. minuten. Hoe zouden we die tijd kunnen gebruiken zodat het zinvol voor jou is?
- Hoe kan dit gesprek een verschil voor jullie maken?
- Waar hopen jullie op t.a.v. wat dit gesprek oplevert?
- Nu we hier toch zitten… wat zou dit gesprek voor jou een beetje de moeite waard maken?
Ad 2. “Er is iets in de situatie waardoor deze vraag niet goed aanvoelt”
Mandaat
Het kan zijn dat een vraag niet goed aanvoelt omdat er iets mis is met het mandaat.
Als die ander nog niet door jou geholpen wil worden, kan je coachvraag nóg zo mooi zijn maar zal deze niet goed landen.
Als je gesprekspartner klaagt en eerst erkenning nodig heeft, kun je ook je coachvraag nog niet goed kwijt.
Kortom: soms is het heel goed dat een vraag niet goed aanvoelt! De vraag moet passen bij het mandaat dat je van de ander krijgt.
Bijvoorbeeld: ‘Dus er speelt heel veel…’ of ‘Dus het moet echt anders…’
Vanuit daar kun je dan eventueel kijken of een coachend mandaat verkregen kan worden.
Bijvoorbeeld met de eerder genoemde nuttigheidsvraag: ‘En hoe zou dit gesprek je daarbij kunnen helpen?’ of iets meer verkennend: ‘Is het nuttig om hierover eens verder te kletsen?’
En dan vervolgens alsnog de nuttigheidsvraag stellen. Je komt er niet omheen, haha 😊!
Werksituatie
Afgezien van mandaat, kan het ook zijn dat de vraag niet passend is bij de (werk) situatie en onderlinge relatie.
‘Waar hoop je op’ is soms heel passend als nuttigheidsvraag, maar is in andere situaties bijvoorbeeld te weinig zakelijk qua ondertoon.
Je gebruikt dan misschien liever ‘We hebben een half uurtje… wat zou dit overleg zinvol voor jou maken?‘
Dus het kan in dit soort gevallen heel terecht zijn dat iets onnatuurlijk aanvoelt. En het is tegelijkertijd leuk om soms de grens wat op te rekken en te kijken of een bepaalde formulering in jouw werksituatie toch kan werken…
Ad 3. “Deze vraag is te dwingend”
Dit is een interessante… Ik denk dat het gaat om balanceren.
Een vraag kan ‘solution forced’ zijn in plaats van ‘solution focused’. Irene geeft daar in haar blog een paar voorbeelden van. Het voelt als het ware iets te gedwongen positief, en laat je gesprekspartner te weinig ruimte voor zijn eigen gevoel.
En aan de andere kant, zijn Oplossingsgerichte vragen ook wel expres sturend. En juist daardóór zijn ze zinvol.
We vragen niet ‘Is er een moment waarop het al eens lukt om […]’.
Een gesprekspartner die een beetje in de put zit, zegt dan al gauw ‘nee’ en mist daardoor de kans om eerdere successen boven water te krijgen.
We vragen expres ‘Op welke momenten lukt het je al eens (een beetje) om […]’
We vragen niet ‘Heb je ook een doel?’
Maar we vragen bijvoorbeeld: ‘Wat wil je aan het eind van je stage bereikt hebben?’
Omdat we als vragensteller wel voelen dat dit soort vragen sturend zijn, schrikken we soms terug voor een dergelijke vraagstelling. En dat is zonde. Want juist door die sturende formulering is de vraag effectief. Dit soort vragen stellen vraagt soms wel een beetje moed van ons als vragensteller!
Ik denk overigens dat het verschil met vragen die ‘te positivo’ zijn is, dat effectieve en nuttige Oplossingsgerichte vragen sturen op het nadenken over wat de ander WIL en wat al WERKT. En dat vragen die ‘solution forced’ aanvoelen, te sturend zijn in wat de ander “mag” voelen.
Het is overigens zo is onze ervaring… hoe vaker je de sturende maar effectieve vragen stelt, hoe meer vertrouwen je krijgt dat je gesprekspartner uit de voeten kan met dit soort vragen. De drempel om ze te stellen wordt dan ook lager.
En geruststellend… in alle gevallen geldt: we kunnen altijd herstellen in een gesprek. Pakt een vraag niet goed uit, dan doen we daarna een nieuwe poging. Zolang onze gesprekspartner aan ons merkt dat we proberen aan te sluiten en ons best doen om goede vragen te formuleren, krijgen we veel meer tijd en ruimte dan we vaak denken!
Succes!
